علت تفاوت سبک های مختلف تلاوت قاریان مصری چیست؟-بخش اول (تفاوت صوتی)

شاید سوال بالا یکی از سوالات مهمی است که در ذهن همه علاقه مندان تلاوت قرآن و بویژه قاریان محترم شکل می گیرد و احتمالا جواب مناسبی نیز برای آن دریافت ننموده اند.

اگر بخواهیم زیاد حاشیه نرویم و یکراست سراغ اصل مطلب را بگیریم باید گفت تفاوت">تفاوت در شیوه های مختلف تلاوت قرآن ناشی از عوامل زیر است:

1-تفاوت میان توانایی ها و ویژگی های صدای قاری و شیوه ها و تکنیکهای صوتی مورد استفاده توسط آنها

2-تفاوت میان مقامات، نغمات و ملودی های مورد استفاده توسط قاریان و یا روش ها، تکنیک ها و چینش متفاوت نغمات و مقامات در اجرای قاری 

قاریان و فنون تلاوت

1-ویژگی ها و تکنیک های صوتی

الف-ویژگی های صوتی حنجره

صدای یک هنرمند دارای پنج ویژگی طنین، انعطاف پذیری، تحریرپذیری، مساحت و حجم (قدرت) است و تفاوت های میان صدای صداپیشگان ناشی از همین پنج عامل است.

طنین اصلی ترین ویژگی هر صدا و عامل ایجاد تفاوت، تمایز و تشخیص بین صدای انسانها است. گاهی آن را رنگ صدا هم می نامند و عاملی است که مثلا افراد صدای دو برادر دو قلو را از هم تمایز می دهند.

انعطاف پذیری مهم ترین ویژگی صداهای موسیقایی است یعنی صدایی که انعطاف پذیر نباشد برای امر خوانندگی چه مذهبی و چه غیر آن مناسب نیست. انعطاف پذیری، سرعت حنجره برای اجرای پشت سر هم درجات مختلف صوتی بدون خطا و اشتباه می باشد.

تحریرپذیری توانایی یک حنجره برای ایجاد تحریرهایی با 1-شکل های مختلف و متنوع و با 2-سرعت های گوناگون از قبیل ریز، متوسط و درشت است.

تحریر به لحاظ 1-سرعت اجرا به سه دسته ریز، متوسط و درشت، به لحاظ 2-محل تولید در حنجره به تحریرهای شکست صوت (تو گلویی)، تحریرهای قدرتی، تحریرهای لغزشی و مالشی و ... تقسیم شده و به لحاظ 3-شکل آن انواعی بسیار متنوعی دارد که توسط قاریان مختلف اجرا و برخی از آنها در تلاوت قرآن متداول تر می باشند. 

مساحت، به تعداد درجات صوتی که صداپیشه می تواند در اجرایش به کار بگیرد گفته می شود. مساحت استاندارد و کافی در تلاوت قرآن، به میزان دو اکتاو (15 درجه صوتی) کامل و سالم می باشد.

حجم صدا همان قدرت، ولوم و شدت صدا است. به میزان مسافتی که صدای هنرمند تحت پوشش خود قرار می دهد گفته می شود.

این ویژگی صدای خوانندگان، بر خلاف گذشته دور اهمیت کمتری دارد زیرا که با اختراع وسایل تقویت صوت نیاز به افزایش آن بسیار کاهش یافته و به همین علت نیز است که صداپیشگان زمان حاضر کمتر به تقویت آن می پردازند.

ب-استفاده از تکنیکهای صوتی

یکی از عوامل ایجاد تفاوت در سبکهای مختلف استفاده از تکنیک های مختلف صوتی است.

این تکنیک ها انواع مختلفی دارد مانند 1-استفاده از تحریرهای مختلف و متنوع، 2-استفاده از کشش های صوتی، 3-بازی با ولوم صدا در حین اجرا و یا 4-ایجاد رنگ های مختلف صوتی (تغییر طنین صدا) در حین اجرا متناسب با معانی آیات و یا بدون هدف است. 

در این مقال سعی نمودیم به طور خلاصه موارد اصلی و کلی را بدون اطاله کلام مرور نماییم در مطلب دوم، دلیل دوم تفاوت سبک ها را به طور مفصل تر بررسی خواهیم نمود.